Urodzony w Rybniku. Polski filolog klasyczny, komparatysta, eseista, tłumacz, kierownik Katedry Literatury Porównawczej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego w latach 2012‒2019. Aktualnie dyrektor Biblioteki Śląskiej.
Dr hab. Zbigniew Kadłubek był też kierownikiem Centrum Badań nad Kulturami Mniejszymi przy Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego w latach 2018‒2019. Od 1 października 2018 roku dyrektor Biblioteki Śląskiej w Katowicach. Autor m.in. szkiców i książek o dawnej i współczesnej kulturze Śląska, a także wyboru esejów Święta Medea. W stronę komparatystyki pozasłownej (nominowanego do Nagrody Literackiej Gdynia 2011), monografii Bezbronne myśli. Eseje o Górnym Śląsku (Katowice 2016) oraz powieści geopoetyckiej Fado. Piosenka o duszy (Wydawnictwo Księgarnia św. Jacka, Katowice 2015).
Dr hab. Zbigniew Kadłubek opublikował dwie książki na temat teologii św. Piotra Damianiego (1007‒1072). W 2011 roku wydano pod jego redakcją 99 książek, czyli mały kanon górnośląski (Wydawnictwo Księgarnia św. Jacka, Katowice). Wraz z Tadeuszem Sławkiem redagował serię komparatystyczną Civitas Mentis. Jego Listy z Rzymu z 2008 roku (kilka wydań, powieść epistolarna w etnolekcie śląskim) doczekały się realizacji scenicznej w monodramie „Synek” Marcina Gawła. Przewodniczący Kapituły Górnośląskiej Nagrody Literackiej Juliusz. Członek Johannes-Bobrowski-Gesellschaft w Berlinie oraz członek Komisji Historycznoliterackiej Oddziału PAN w Katowicach. Należy także do Towarzystwa Literackiego im. T. Parnickiego oraz był prezesem Stowarzyszenia Przyjaciół Uniwersytetu Śląskiego. Współpracował również z Laboratorium Dramatu Tadeusza Słobodzianka w Warszawie.
Od wielu lat dr hab. Zbigniewa Kadłubka fascynuje komparatystyka. To dziedzina, której celem jest porównanie utworów należących do literatur różnych narodów oraz wpływów i zależności w literaturze światowej. Wspomniana już wcześniej „Święta Medea. W stronę komparatystyki pozasłownej” z 2010 r. to jego książka podejmująca problem nowej komparatystyki. Ta z kolei poświęcona jest szukaniu związków pomiędzy literaturą a innymi dziedzinami sztuki takimi jak np. muzyka, malarstwo, film.
Niejednokrotnie już w swojej twórczości dr hab. Zbigniew Kadłubek udowodnił, że o sprawach ważnych, naukowo i filozoficznie, można pisać po śląsku i tego rodzaju twórczość jest jak najbardziej poważna i wartościowa. Autor napisanych w tym właśnie języku „Listów z Rzymu” rozważa o filozofii, religii i miłości. W powyższym traktacie bohater pisze i myśli o Śląsku i po śląsku, mimo iż spaceruje włoskimi uliczkami i pije kawę w tamtejszych kawiarniach. Jego książka pisana w formie listów kierowanych do anonimowych kobiet podejmuje tematykę nostalgii za ojczyzną, która właściwie nie istnieje.
Na swoim koncie ma też „Promytojsa przibitego”, czyli przetłumaczone na śląski dzieło Ajschylosa „Prometeusz skowany”.
Jako miłośnik kultury w województwie śląskim nieraz spotykał się z innymi jej amatorami, dyskutując o niej m.in. w kontekście szkoły, obywatelskich postaw czy o jakości instytucji ją promujących w regionie.
Dr hab. Zbigniew Kadłubek będąc filologiem klasycznym i autorem, w wielu napisanych publikacjach udowodnił, że traktuje rdzenny język mieszkańców Górnego Śląska jako ten, za pomocą którego można odzwierciedlać kulturę wysoką. Obala w ten sposób wiele mitów, twierdzących m.in. że służy on wyłącznie do mówienia i w którym nie sposób rozmawiać o sprawach ważnych, bądź poruszać za jego pomocą tematy abstrakcyjne.
