Urodzony w Chełmie Śląskim. W 1959 roku rozpoczął studia teologiczne w Wyższym Śląskim Seminarium Duchownym w Krakowie. Święcenia kapłańskie przyjął w roku 1965, a w latach 1965‒1967 był wikariuszem w parafii św. Jana i Pawła w Katowicach-Dębie. W latach 1965‒1970 odbył studia specjalistyczne, najpierw na Wydziale Teologicznym Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, następnie na Wydziale Teologicznym Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, sfinalizowane doktoratem w 1973 roku na podstawie dysertacji „Gnostycyzm w tekstach z Nag Hammadi”. Pracę naukowo-dydaktyczną na Wydziale Teologicznym ATK rozpoczął jako asystent w Katedrze Patrologii. Tam też zdobywał kolejne stopnie naukowe. W 1990 roku uzyskał tytuł profesora i pracował na stanowisku profesora nadzwyczajnego, a od 1996 roku na stanowisku profesora zwyczajnego. Z chwilą powstania w 1987 roku Wydziału Kościelnych Nauk Historycznych i Społecznych ATK, przeszedł na ten wydział w grupie pracowników kierunku Historii Kościoła, gdzie pracował do roku 2001. W Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie pracował wiele lat w administracji uczelnianej jako: prodziekan Wydziału Teologicznego ATK (1984−1987); prodziekan (1987−1988) a następnie dziekan Wydziału Kościelnych Nauk Historycznych i Społecznych ATK (1988−1993); i jako prorektor ATK (1993−1995). Na Wydziale Kościelnych Nauk Historycznych i Społecznych był kierownikiem Katedry Historii Kościoła w Starożytności ATK (1990−2001); dyrektorem Instytutu Nauk Historycznych i Społecznych ATK (1999−2001). W 1998 roku abp Damian Zimoń zlecił mu przygotowanie i organizację Wydziału Teologicznego na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Zatrudniony na Uniwersytecie w Katowicach (w 2001 roku) na stanowisku profesora nadzwyczajnego, w roku akademickim 2000/2001 był dziekanem-organizatorem, a w latach 2001‒2008 dziekanem Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego. W 2002 roku został zatrudniony na stanowisku profesora zwyczajnego na Uniwersytecie Śląskim.

Jego badania dotyczyły głównie historii chrześcijaństwa w II i III wieku. W tej dziedzinie opracował obszerny wybór źródeł. Pracował nad źródłami gnostyckimi II i III wieku, badając m.in. koptyjskie teksty z Nag Hammadi. Opracował pierwszy polski podręcznik do nauki języka koptyjskiego. Uhonorowany wieloma odznaczeniami i nagrodami.

Księgarnia św. Jacka miała zaszczyt wydawać niektóre jego prace m.in. w ramach serii „Studia Antiquitatis Christianae. Series Nova” („Chrześcijanie w Cesarstwie Rzymskim II i III wieku” (2005); „Biblioteka z Nag Hammadi – Kodeksy I i II” (wyd. I i II); „Ireneusz z Lyonu i gnostycy -Zdemaskowanie i odparcie fałszywej gnozy” (2016), „Ewangelia Judasza” (2006)).

Zmarł po długiej chorobie 19 lutego 2017 roku.